Tren raydan çıktı, ne yapalım usta?
Tahminimden uzun geçen bir aradan sonra merhaba…
Bu aradan sonra bahsetmek istediğim konu “hayat bazen pek de beklediğiniz gibi gitmiyor”. Hepimizin başına gelmiştir bu durum. Planlarlar kurmuşuzdur, emin adımlarla yolumuzda ilerliyoruzdur bazen yavaş bazen hızlı. Sonra bir anda herşey değişmeye başlar beklemediğiniz olaylar gerçekleşir, yolun gidişatını kestiremezsiniz, tren raydan çıkmıştır yani. İşte tamda bu noktada sorulacak kilit bir soru vardır: “Şimdi ne yapabilirim, ne yapmalıyım?”
Bu soruyu sormayı başardığınızda dümeni tekrar elinize aldınız demektir. Tabi, cevabı da önemli ama hepimizin bambaşka hayatları ve çok farklı yoldan çıkan trenleri olduğu için burada cevaplardan bahsetmeyeceğim. O cevapları bulmanıza olanak sağlayan “beyninizden” biraz bahsedeceğim. Burada değinmek istediğim iki nokta var.
İlk olarak, Alfred Yarbus’un 1967’de yaptığı bir deneyden söz etmek istiyorum. Yarbus deneyinde insanlara Repin’in Beklenmedik Ziyaretçi tablosuna bakmalarını ve sorulan sorulara tahminde bulunmalarını istemiştir. Bu sırada da katılımcıların göz hareketleri kaydedilmektedir. Aşağıda, tabloyu ve bir kişinin göz hareketlerini görebilirsiniz.
Burada;
1. Resim: Serbest inceleme.
2. Resim: Tablodaki ailenin maddi durumunun tahmin edilmesi istendiğinde,
3. Resim: İnsanların yaşlarının tahmin edilmesi istendiğinde,
4. Resim: Beklenmeyen ziyaretçi gelmeden önce insanların ne yaptıklarının tahmin edilmesi istendiğinde,
5. Resim: İnsanların üzerlerindeki kıyafetleri hatırlamaları istendiğinde,
6. Resim: Beklenmeyen ziyaretçinin aileden ne kadar zaman uzak kaldığının tahmin edilmesi istendiğinde kaydedilen göz haraketlerini göstermektedir.
Sorulan soruya göre katılımcının gözleri çok farklı şekilde hareket etmiş buradan varılan sonuç: Beynimiz bir bilgiye ulaşmak istediğinde nereye bakması gerektiğini biliyor. Bu değinmek istediğim birinci noktaydı.
Şimdi gelelim ikinciye; sağlıklı bir şekilde yaşayan ancak otopsi sonucu beyinlerinde Alzheimer hastalığının bıraktığı sinirsel tahribata rastlanan bazı vakalara değinmek istiyorum. Bu insanlar Alzheimer olmalarına rağmen yaşarken bunun belirtilerini nasıl göstermediler? Yapılan araştırmalar sonucunda bu insanların beyinlerinin yaşlılıkta da sürekli aktif olduğu ortaya çıkmış. Yani beyinlerinde bir sorun için çözüm üretebilecek bir çok bağlantı oluşturmuşlar. Bu durumda beyinlerindeki nöron topluluğunun bir kısmı işlevini yitirse bile, ömür boyu oluşturdukları alternatif çözümler sayesinde, o işlevini yitiren kısmı fark etmemişlerdi. Buradan varılan sonuç ise: Beynimiz sürekli yeni çözümler icat eder, biz bilinçli olarak bunun farkına varmasakta.
Şimdi bu iki örnekten sonra gelelim en baştaki sorumuza “Tren raydan çıktı, ne yapalım usta?” Elimizde ne var;
1. Beynimiz nereye bakacağını biliyor.
2. Beynimiz sürekli çözüm üretiyor.
İşte tam da bu noktada biz devreye giriyoruz beynimizi yönlendirerek yeni bilgileri topluyor ve çözümü bulmaya çalışıyoruz. Hepimizin bunun için farklı yaklaşımları var, zaten konumuzun onlar olmadığını başta dile getirmiştim. Bu yazı da ben sadece beyninize biraz daha dikkatleri çekmek istedim. Bizi yöneten, bizi oluşturan şey hakkında ne kadar fazla fikrimiz olursa o kadar iyi bence. Son noktayı bu yazıyı yazmamı sağlayan kitabı sizlere tavsiye ederek koymak istiyorum: Incognito - Beynin Gizli Hayatı / David Eagleman
Sağlıcakla.
Kaynakça:
